Τα τελευταία χρόνια συντελέστηκαν πολλές μεγάλες και ουσιαστικές «επαναστάσεις» στην Ιατρική.
Συγκεκριμένα στην Ορθοπαιδική, η σημαντικότερη πρόοδος συντελέστηκε στην αντιμετώπιση και τη θεραπεία των σπασμένων οστών αλλά και σε όλο το εύρος της χειρουργικής θεραπείας των ορθοπαιδικών παθήσεων.
Παλαιότερα, η χειρουργική αντιμετώπιση βασίζονταν σε υλικά και τεχνικές με αποτελέσματα που δεν ήταν σε μεγάλο ποσοστό ικανοποιητικά και που οδηγούσαν πολλούς ασθενείς σε μεγάλο και επώδυνο χρόνο αποθεραπείας .
Σήμερα, με νέες τεχνικές, με εμβιομηχανικά άριστα υλικά και μοσχεύματα για την αντιμετώπιση των Καταγμάτων η επιστροφή στην καθημερινότητα επιτυγχάνεται σε συντομότερο χρόνο και με σαφώς λιγότερους περιορισμούς κατα την διάρκεια της θεραπείας.
Το κάταγμα αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για τους επιστήμονες
Η σωστή φροντίδα του ασθενούς με κάταγμα, είναι μία μεγάλη πρόκληση για το γιατρό! Όχι μόνο από τεχνικής πλευράς αλλά και όσον αφορά τη χρήση των κατάλληλων και πιστοποιημένων σύγχρονων υλικών καθώς επίσης και την εφαρμογή της καταλληλότερης μεθόδου για τον ασθενή .
Αυτό συμβαίνει διότι όλα τα κατάγματα δεν είναι ίδια αλλά παρουσιάζουν ένα τεράστιο εύρος βαρύτητας όπως :
• Tα απλά κατάγματα όπου γίνονται μόνα τους καλά ,ακόμη κι αν δεν κάνει κανείς τίποτα (μεμονωμένα κατάγματα της μεσότητας της περόνης, στη γάμπα).
• Τα πλέον συχνά κατάγματα ανάλογος της ηλικίας ( κατάγματα αντιβραχίου , κάτω πέρατος κερκίδας και ωλένης , κατάγματα ισχίου ) .
• Τα κατάγματα τα οποία διαταράσσουν την ενδαρθρική αρχιτεκτονική του οστού και τα πλέον δύσκολα να αντιμετωπιστούν ( όπως π.χ, τα ενδαρθρικά κατάγματα).
Στις περιπτώσεις αυτές αποτελεί πρόκληση η ανατομική ανάταξη γιατί διαφορετικά θα οδηγήσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα σε μετατραυματική αρθρίτιδα της πάσχουσας άρθρωσης.
• Τα σύνθετα και επικίνδυνα κατάγματα που μπορούν να οδηγήσουν σε επιμόλυνση του τραύματος( ανοικτά με διατομή της προστατευτικής επιδερμίδας και επαφή του οστού με το περιβάλλον )
• Τα συνθλιπτικά κατάγματα που οδηγούν- σπανιότατα ευτυχώς- σε ακρωτηριασμό.
Tα κριτήρια βάσει των οποίων θα πρέπει να αντιμετωπίζονται τα κατάγματα.
Τα συμπτώματα ενός κατάγματος μπορεί να διαφέρουν πολύ από περίπτωση σε περίπτωση. Όταν πονάει κανείς λίγο, μετά από ένα χτύπημα, όταν το τραυματισμένο μέλος κινείται ή όταν δεν έχει προλάβει να πρηστεί, αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι δεν έχει σπάσει τίποτα.
Μερικά κατάγματα επίσης , μπορεί να μην φανούν στην ακτινογραφία και να απαιτηθεί επανεξέταση μετά από λίγες ημέρες προκειμένου να τα επιβεβαιώσει ή να τα αποκλείσει ο γιατρός ( κάταγμα σκαφοειδούς του καρπού ).
Σε αυτό τον κυκεώνα, ο ορθοπαιδικός επιλέγει τον τρόπο αντιμετώπισης του κατάγματος βάσει δύο κυρίως κριτηρίων:
· Πρώτο μέλημα είναι, η ταχύτατη και η σωστή ανάταξη του κατάγματος διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα οδηγηθεί στον προβλεπόμενο χρόνο σε πώρωση και θα επανέλθει στην φυσιολογική του κινητικότητα.
· Δεύτερον, να κολλήσει το κάταγμα, ει δυνατόν σε σωστή θέση. Λέμε «ει δυνατόν» γιατί σε κάποιες περιπτώσεις, μικρές παραμορφώσεις, π.χ. γωνιώσεις έως 10°, δεν επιφέρουν πρόβλημα. Ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που για διαφορετικούς λόγους δεν μπορεί να κολλήσει και οδηγείτε σε ψευδάρθρωση.
Το να κολλήσει ένα σπασμένο κόκκαλο έχει κάποιες βασικές προϋποθέσεις:
Οι βασικότερες όλων είναι η καλή αιμάτωση όπου στα βαριά κατάγματα, π.χ. μετά από τροχαίο ατύχημα, ή υποκεφαλικά κατάγματα στον ώμο και το ισχίο μπορεί να κάνουν ζημιά στην αγγείωση και η μηχανική σταθερότητα.
Αυτό που επιδιώκει ο ορθοπαιδικός είναι, αν το κόκκαλο έχει παραμορφωθεί, να το φέρει πάλι στη θέση του (να το ανατάξει, όπως λέγεται) και να το σταθεροποιήσει, με συντηρητικά μέσα ή χειρουργικά, αναλόγως του τι είναι καλύτερο για την εκάστοτε περίπτωση.
Υπάρχουν επιπλοκές από τα κατάγματα αλλά με γρήγορη και σωστή αντιμετώπιση ελαχιστοποιούνται.
Ως επιπλοκές αναφέρονται
• η ψευδάρθρωση (να μην κολλήσει το κάταγμα),
• η πώρωση σε πλημμελή θέση (όταν το οστό κολλήσει στραβά),
• η λοίμωξη (επιπλοκή χειρουργικής επέμβασης, ή ανοικτού κατάγματος),
• η δυσκαμψία γειτονικών αρθρώσεων
• και άλλες σπανιότερες, όπως τραυματισμός αγγείων και νεύρων κατά την ώρα του ατυχήματος
Τα παιδικά κατάγματα διαφέρουν από αυτά των ενηλίκων.
Τα παιδιά έχουν μειωμένη οστική πυκνότητα σε σχέση με τους ενηλίκους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πάθουν κατάγματα πιο εύκολα διότι οι σύνδεσμοι των παιδιών είναι σχετικά πιο δυνατοί από τα οστά τους.
Συνεπώς, αν ένα παιδί και ένας ενήλικας πάθουν το ίδιο ατύχημα, κατά πάσα πιθανότητα το παιδί θα παρουσιάσει κάταγμα και ο ενήλικος διάστρεμμα.
Ένα άλλο γνώρισμα των παιδικών οστών είναι η επιφυσιακή τους πλάκα. Αυτή είναι η περιοχή που βρίσκεται στα άκρα των μακριών οστών, όπου λαμβάνει χώρα η ανάπτυξή τους.Οι κακώσεις στην επιφυσιακή πλάκα πρέπει να αντιμετωπίζονται προσεκτικά. Ενίοτε, απαιτείται χειρουργική επέμβαση ώστε να διασφαλιστεί η σωστή ανάπτυξη.
Το κάταγμα κλείδας συγκαταλέγεται στα συνηθέστερα της παιδικής ηλικίας. Συνήθως οφείλεται σε πτώση κατά την οποία το βάρος πέφτει στον ώμο ή στο τεντωμένο χέρι.
Η Εκδήλωση των καταγμάτων στα παιδιά χρειάζεται προσοχή!
Προσοχή στην εκδήλωση των καταγμάτων στα παιδιά διότι το κάταγμα μπορεί να μην παραγάγει οίδημα ή παραμόρφωση στο άκρο. Σε αυτή την περίπτωση, οι γονείς υποπτεύονται κάταγμα όταν το παιδί αρνείται να περπατήσει, να σηκώσει βάρη ή να χρησιμοποιήσει το χέρι του.
Οι παραπάνω ενδείξεις υποδηλώνουν το ενδεχόμενο κατάγματος. Στο κάταγμα της κλείδας, το παιδί συνήθως αναφέρει τοπικό πόνο στην κλείδα και αποφεύγει να σηκώσει το προσβεβλημένο άκρο. Συνήθως, η περιοχή του κατάγματος είναι επώδυνη και μπορείτε να διακρίνετε εύκολα το οίδημα και την παραμόρφωση.
Η εξέλιξη των υλικών (π.χ. αδιάβροχος γύψος ) κάνει την διαδικασία της θεραπείας στα παιδιά ευκολότερη καθώς μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους και την ατομική τους υγιεινή ακολουθώντας πάντοτε τις οδηγίες του ιατρού.
“Η πρόοδος που συντελείται στην επιστήμη μας, μας δίνει την δυνατότητα να μπορούμε να προσφέρουμε στον ασθενή καλύτερη ποιότητα θεραπείας και ουσιαστική ποιότητα ζωής .”